Po wejściu w życie nowych przepisów, nadzorca lub zarządca będzie musiał sporządzić test zaspokojenia, który ma wykazywać przede wszystkim, że restrukturyzacja dłużnika w danej sytuacji jest dla wierzycieli bardziej korzystna niż ogłoszenie upadłości.
Brak jest obecnie przepisów, które nakładałyby obowiązek przygotowania testu zaspokojenia, na którymkolwiek etapie postępowania restrukturyzacyjnego. Instrumentem pośrednio chroniącym wierzycieli przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego, które w danej sytuacji jest dla nich mniej korzystne niż ogłoszenie upadłości, stanowi uprawnienie sądu do odmowy otwarcia postępowania lub umorzenia postepowania, jeśli miałoby ono prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd nie dysponuje jednak praktycznymi narzędziami, które umożliwiłyby mu jednoznaczne stwierdzenie czy i ewentualnie w jakim stopniu wierzyciele mogą zostać pokrzywdzeni restrukturyzacją.
W praktyce, podobną rolę pełnił dotąd test prywatnego wierzyciela, który choć sporządzany dla wierzycieli publicznoprawnych, obrazował przy okazji szacowany poziom zaspokojenia pozostałych nieuprzywilejowanych wierzycieli w toku hipotetycznej upadłości.
Założenia Dyrektywy Drugiej Szansy
Dyrektywa [1] nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku wprowadzenia testu rentowności (zaspokojenia), jednak daje im taką możliwość, pod warunkiem że test ma na celu wykluczenie dłużników, którzy nie mają szans na zapewnienie rentowności oraz że może być on przeprowadzony bez szkody dla majątku dłużników. Ponadto, zgodnie z Dyrektywą, przeprowadzenie takiego testu może być warunkiem otwarcia restrukturyzacji zapobiegawczej.
Planowane zmiany w polskich regulacjach
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy – Prawo upadłościowe [2] zakłada wprowadzenie obowiązku sporządzenia testu zaspokojenia przez nadzorcę albo zarządcę.
Test zaspokojenia będzie oparty na wycenie:
- wartości przedsiębiorstwa dłużnika przy założeniu realizacji planu restrukturyzacyjnego i kontynuacji działalności gospodarczej przez dłużnika; oraz
- wartości majątku dłużnika przy założeniu ogłoszenia jego upadłości i sprzedaży przedsiębiorstwa (albo poszczególnych składników majątku).
Przygotowanie wyceny zarządca/nadzorca będzie mógł zlecić zewnętrznemu doradcy. Dodatkowo, test zaspokojenia będzie musiał zawierać informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia wierzycieli wraz z przewidywanym czasem trwania postępowania upadłościowego oraz wysokością jego kosztów i wskazaniem kategorii, w której w postępowaniu upadłościowym byliby zaspokajani wierzyciele.
Na podstawie powyższych wycen i danych nadzorca albo zarządca będzie musiał ustalić, czy wierzytelności objęte układem będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu czy w postępowaniu upadłościowym.
Na przygotowanie testu zaspokojenia nadzorca lub zarządca ma określony czas. Zasadniczo, nie może to być później niż na 30 dni przed zwołaniem zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
Wraz z wprowadzeniem obowiązku sporządzenia testu zaspokojenia usunięta zostanie możliwość zobowiązania nadzorcy lub zarządcy przez sąd do złożenia opisu i oszacowania przedsiębiorstwa w przypadku przedstawienia zastrzeżeń do układu. Instytucja ta zostanie zastąpiona uprawnieniem do nałożenia obowiązku przedłożenia weryfikacji testu zaspokojenia, która zostanie dokonana na podstawie opinii sporządzonej przez podmiot wskazany przez sąd.
